چه نگاه هایی مستحب و چه نگاه هایی ثواب هستند

بینایی نعمتی است که خدای متعال به بندگان خود عطا نموده است و قطعا پس از مرگ از انسان سوال می شود که در چه راهی و برای چه علتی از نعمت بزرگ بینایی استفاده کرده است،به چه نیتی چشم بر اجسام و افراد و تصاویر انداخته است، و حتی اگر خود نگاه به خودی خود حرام نبوده باشد(مثلا مانند نگاه به موی نامحرم نباشد)از نیت آن سوال می شود که آیا در این نگاه شخص تمسخر،غیبت،تحقیر و... بوده است یا نه.و این وعده خداست که ذره ذره اعمال انسان محاسبه خواهد شد و انسان آن اعمال را در قیامت مشاهده میکند."و مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَه"

عیون اخبار الرّضا، باب 165، ص 214

مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ فِی عُیُونِ الْأَخْبَارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنِ الصَّفَّارِ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَعْبَدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ النَّظَرُ إِلَى ذُرِّیَّتِنَا عِبَادَةٌ قُلْتُ النَّظَرُ إِلَى الْأَئِمَّةِ مِنْکُمْ أَوِ النَّظَرُ إِلَى ذُرِّیَّةِ النَّبِیِّ ص فَقَالَ بَلِ النَّظَرُ إِلَى جَمِیعِ ذُرِّیَّةِ النَّبِیِّ ص عِبَادَةٌ مَا لَمْ یُفَارِقُوا مِنْهَاجَهُ وَ لَمْ یَتَلَوَّثُوا بِالْمَعَاصِی‏

امام رضا(ع) فرمود: نگاه کردن به فرزندان ما عبادت است.

راوى گوید عرض کردم: یا ابن رسول الله نگاه کردن به فرزندان شما، یا همه اولاد پیغمبر صلی الله علیه و آله حضرت فرمود: نگاه کردن به همه فرزندان پیغمبر صلی الله علیه و آله تا جایى که از روش رسول اللَّه جدا نشده و خویشتن را به گناه آلوده نکرده‏اند عبادت است.
من لا یحضره الفقیه، ج‏2، ص 205

رُویَ أَنَّ النَّظَرَ إِلَى الْکَعْبَةِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرَ إِلَى الْوَالِدَیْنِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرَ فِی الْمُصْحَفِ مِنْ غَیْرِ قِرَاءَةٍ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرَ إِلَى وَجْهِ الْعَالِمِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرَ إِلَى آلِ مُحَمَّدٍ ع عِبَادَة3

روایت شده است که نظر بسوى کعبه عبادت است، و نظر بسوى والدین- پدر و مادر- عبادتست، و نظر در قرآن حتّى بدون خواندن عبادتست، و نظر بروى دانشمند عبادتست، و نظر بسوى آل محمّد (معصومین علیهم السّلام) عبادتست

قال الصادق علیه السلام :مَنْ نَظَرَ إِلَى الْکَعْبَةِ عَارِفاً فَعَرَفَ مِنْ حَقِّنَا وَ حُرْمَتِنَا مِثْلَ الَّذِی عَرَفَ مِنْ حَقِّهَا وَ حُرْمَتِهَا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ کُلَّهَا وَ کَفَاهُ هَمَّ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَة3

امام صادق علیه السّلام فرمود: کسى که با معرفت بکعبه بنگرد و آنگاه حقّ ما و حرمت ما را برابر با حقّ کعبه و حرمت آن بشناسد، خدا همگى گناهان او را مى‏آمرزد و مهمّات دنیا و آخرت او را کفایت مى‏فرماید.

الاخبار به نقل از امالی صدوق ج38 ص196
عن الصادق، عن آبائه: قال: قال رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله: إن اللّه تعالى جعل لأخی علی بن أبی طالب علیه السّلام فضائل لا یحصی عددها غیره، فمن ذکر فضیلة من فضائله مقرّا بها غفر اللّه له ما تقدّم من ذنبه و ما تأخر و لو وافى القیامة بذنوب الثقلین، و من کتب فضیلة من فضائل علی بن أبی طالب علیه السّلام لم تزل الملائکة تستغفرله ما بقی لتلک الکتابة رسم، و من استمع إلى فضیلة من فضائله غفر اللّه له الذنوب التی اکتسبها بالاستماع، و من نظر إلى کتابة فی فضائله غفر اللّه له الذنوب التی اکتسبها بالنظر

حضرت صادق از پدران بزرگوارش، از حضرت رسول اکرم صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: خدا در برادرم على بن ابى طالب فضیلتهایى قرار داده که آنها را جز خدا نمی‏داند هر کس فضلى از فضایلش را یاد کند و به آن اقرار داشته باشد خدا گناه گذشته و آینده‏اش را مى‏آمرزد اگر چه با گناه جن و انس برابرى کند، و هر کس فضیلتى از فضایل على بن ابى طالب را بنویسد همیشه تا از آن نوشته رسمى باقى مى‏باشد فرشتگان برایش استغفار مى‏کنند و هر کس به فضیلتى از فضایل او گوش فرا دارد خدا گناهان او را که از طریق شنیدن کسب کرده است مى‏آمرزد و هر کس به نوشته‏اى در فضایل او نگاه کند خدا گناهانى را که با دیده انجام داده است مى‏آمرزد.
عدة الداعی و نجاح الساعی، ص 75-6
یَا عَلِیُّ سَاعَةُ الْعَالِمِ یَتَّکِئُ عَلَى فِرَاشِهِ یَنْظُرُ فِی الْعِلْمِ [عِلْمٍ‏] خَیْرٌ مِنْ عِبَادَةِ سَبْعِینَ سَنَةً وَ جَعَلَ النَّظَرَ إِلَى وَجْهِ الْعَالِمِ عِبَادَةً بَلْ وَ إِلَى بَابِ الْعَالِمِ عِبَادَةً.
یعنى: اى على! زمانى که عالم به بستر خود تکیه مى‏دهد و در علم خود تفکر مى‏کند، از هفتاد سال عبادت برتر است.دیدن چهره عالم بلکه دیدن درب خانه‏اش عبادت است.
واز امیرالمومنین علیه السّلام روایت است که فرمود:
جلوس ساعة عند العلماء احبّ الى اللَّه من عبادة الف سنة، و النّظر الى العالم احبّ الى اللَّه من اعتکاف سنة فی بیت الحرام، و زیارة العلماء احبّ الى اللَّه تعالى من سبعین، طوافا حول البیت و افضل من سبعین حجّة و عمرة مبرورة مقبولة و رفع اللَّه تعالى له سبعین درجة و انزل اللَّه علیه الرّحمة و شهدت له الملائکة انّ الجنّة وجبت له
یعنى: یک ساعت نزد علما نشستن در پیشگاه خداوند از هزار سال عبادت برتر است. و دیدن عالم، نزد خدا محبوبتر است از یک سال به اعتکاف نشستن در مسجد الحرام. زیارت علما، دوست داشتنى‏تر است از هفتاد طواف گرد خانه کعبه و برتر است از هفتاد حج و عمره قبول شده، خداوند عالم را هفتاد درجه بالا مى‏برد و رحمت را بر او نازل مى‏کند و ملائکه شهادت مى‏دهند که بهشت بر او واجب شده است
روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج‏2، ص: 411

نگاه به انگشتر درّ نجف مستحب است(روایتی نیز در کتاب حلیه المتقین در این مورد وجود دارد که متاسفانه بنده آن کتاب را نداشتم.)
قَالَ الصَّادِقُ ع أُحِبُّ لِکُلِّ مُؤْمِنٍ أَنْ یَخْتِمَ بِخَمْسَةِ خَوَاتِیمَ بِالْیَاقُوتِ وَ هُوَ أَفْخَرُهَا وَ بِالْعَقِیقِ وَ هُوَ أَخْلَصُهَا لِلَّهِ وَ لَنَا وَ بِالْفَیْرُوزَجِ وَ هُوَ نُزْهَةُ النَّاظِرِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ هُوَ یُقَوِّی الْبَصَرَ وَ یُوَسِّعُ الصَّدْرَ وَ یَزِیدُ فِی قُوَّةِ الْقَلْبِ وَ بِالْحَدِیدِ الصِّینِیِّ وَ مَا أُحِبُّ التَّخَتُّمَ بِهِ وَ لَا أَکْرَهُ لُبْسَهُ عِنْدَ لِقَاءِ أَهْلِ الشَّرِّ لِیُطْفِئَ شَرَّهُمْ وَ أُحِبُّ اتِّخَاذَهُ فَإِنَّهُ یُشَرِّدُ الْمَرَدَةَ مِنَ الْجِنِّ وَ مَا یُظْهِرُ اللَّهُ بِالدُّرَّاتِ الْبِیضِ بِالْغَرِیَّیْنِ قُلْتُ یَا مَوْلَایَ وَ مَا فِیهِ مِنَ الْفَضْلِ قَالَ مَنْ تَخَتَّمَ بِهِ فَنَظَرَ إِلَیْهِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ نَظْرَةٍ زَوْرَةً أَجْرُهَا أَجْرُ النَّبِیِّینَ وَ الصَّالِحِینَ وَ لَوْ لَا رَحْمَةُ اللَّهِ لِشِیعَتِنَا لَبَلَغَ الْفَصُّ مِنْهُ مَا لَا یُوجَدُ بِالثَّمَنِ وَ لَکِنَّ اللَّهَ رَخَّصَهُ عَلَیْهِمْ لِیَتَخَتَّمَ بِهِ غَنِیُّهُمْ وَ فَقِیرُهُم‏
امام صادق (ع) فرموده است، دوست مى‏دارم که مؤمن نگین انگشترش از پنج چیز باشد، یاقوت که از همه فاخرتر است. عقیق که از هر نگین دیگر براى خدا و ما خالصانه‏تر است. فیروزه که مایه مسرت خاطر زنان و مردان مؤمن مى‏شود و نور چشم را تقویت مى‏کند و سینه را گشاده مى‏سازد و بر نیروى دل مى‏افزاید. آهن چینى هر چند خودم خوش نمى‏دارم که مرتب از آن به دست کنم ولى به هنگام رویارویى با مردم شرور از به دست کردن آن بدم نمى‏آید که شر و غضب آنان را خاموش کند ولى همراه داشتن آن را دوست مى‏دارم، براى اینکه دیوان سرکش را پراکنده مى‏کند و سنگها و درهاى سپید ناحیه نجف. گفتم: اى سرور من! در آنها چه فضیلتى‏است؟ فرمود: هر کس به آن بنگرد، خداوند به هر نظر، اجر پیامبران و صالحان را مى‏نویسد و اگر لطف و رحمت خداوند بر شیعیان ما نبود، هر نگین از آن چنان گران مى‏شد که به هیچ قیمت پیدا نشود، ولى خداوند آن را براى ایشان فراوان و ارزان قرار داده است که توانگر و مستمند ایشان بتوانند از آن نگین انگشتر بسازند.